Hinsz-orgel Leens heeft er de goede wind weer onder

Onlangs verscheen een artikel van één van onze bestuursleden in de Ommelander Couirant. Klik op artikel om een pdf te openen met een scan van de krantenpagina (excuus voor de kwaliteit).

Concertserie 2021

De concertserie voor 2021 is rond. We hebben weer geprobeerd een interessante serie voor u samen te stellen. Inmiddels vorderen de werkzaamheden aan het Hinsz-orgel gestaag. De windvoorziening is werkend en een deel van het pijpwerk is geplaatst. Een overzicht van de serie kunt u vinden op onze pagina concerten.

Geen Hinsz-orgel – wel corona – tóch zeven concerten

Het jaar 2020 is een raar en heel naar jaar voor de hele wereldbevolking, met persoonlijke en zakelijke verliezen. Het culturele leven had daar in maart ook al meteen mee te maken. Het eind is nog niet in zicht …
Wij als stichting Hinszorgel Leens waren op een andere manier vorig jaar september al bezig met het gegeven dat 2020 een bijzonder jaar zou worden. Want ons dierbare Hinsz-orgel zou een groot onderhoudsbeurt c.q. kleine restauratie krijgen. En hierbij – heel bijzonder in de geschiedenis van het instrument – de reconstructie van de windvoorziening uit 1733.
Bij de concertserie, orgel met solisten, die wij dit jaar organiseerden, werden het Mense Ruiter-orgel in het koor, het kabinet-orgel aan de overkant en in één geval het Mitterreither-kabinetorgel (1795) bespeeld. Dit laatste instrument staat sinds deze zomer in de zuider zijbeuk. Het is eigendom van mevrouw A. Smedema-Muller, de weduwe van de in 1992 onverwacht overleden Herman Smedema, destijds organist van de Petruskerk.
De zeven concerten róndom ons Hinsz-orgel waren, in relatie tot de beperkingen van de coronamaatregelen een succes! Wie van getallen houdt: het aantal bezoekers was achtereenvolgens 33, 41, 43, 31, 39, 48, en 38. En er waren dus drie separate handklavieren te bespelen, in twee gevallen nóg meer! Want er was voor het concert op 1 augustus ook nog een fraai tweeklaviers clavecimbel bij, ter beschikking gesteld door een echtpaar uit Leens. Pieter Dirksen gaf toen een zeer boeiend concert met orgel- en clavecimbelmuziek. Op het laatste concert waren de gebroeders De Jong met nog extra hun twee kofferharmoniums. En ze hadden weer een mystery guest. Bleek sopraan Judith Pranger te zijn. In de concertserie werden op de orgels begeleid twee blokfluitisten (Ronald Moelker en Eran Wajsenblum), een fagottist (Ab Weegenaar), een cellist (Evan Buttar) en een altus (David van Laar). Op het mede door ons georganiseerde concert in de salon van de borg Verhildersum was het clavecimbel en traverso.
Er werd door de musici voortreffelijk gespeeld op deze fraaie zomeravonden. Van de aanwezige toehoorders – die door de coronamaatregelen méér moesten doen om erbij te kunnen zijn – kon beslist niet worden gezegd dat ze er geen klap aan vonden. Integendeel: bij bijna alle concerten werd er na élk programmapunt zeer luid geklapt. Zoiets is nog nooit zo vaak voorgekomen in een Leenster concertserie.

Voortgang restauratie
Als het ware met holle oogkassen en met opengesperde en tandeloze mond stond met een bleke teint het omhulsel van het Hinsz-orgel te wachten op nieuwe longen en terugkeer van zijn stem en tongen. Maar op 23 juni stroopte ons stichtingsbestuur letterlijk de mouwen flink op. Want onder deskundige leiding van een lid van onze kerkelijke gemeente werd er een steiger opgebouwd tot de kruin van het gewelf waar wij middels een doorgeefactie paal voor paal en vlonder voor vlonder aan hebben meegedaan. Daarna dagenlang op die steiger gewerkt om de orgelkast schoon te maken, tweemaal in de was te zetten en driemaal uit- en na te poetsen. Zó zijn we nog nooit met ons orgel bezig geweest!
Het eerste echter wat vanaf de steiger met schrik werd geconstateerd, was dat het houtsnijwerk in veel slechtere staat bleek te zijn dan was voorzien. Er was qua budget weliswaar rekening mee gehouden, maar dat er zóveel snijwerk slecht was – of helemaal niet meer aanwezig – was niet voorzien. De vlakbij Leens wonende bekende houtsnijder Tico Top – hij had ons al geïnstrueerd hoe we het orgel in de was moesten zetten – maakte een inventarisatie van alle snijwerk en kwam met een offerte. Wij zijn hierop ingegaan, want we voelden ons niet alleen verantwoordelijk voor de inborst van ons instrument, maar ook voor de uiterlijke visuele opsmuk. Wie van getallen houdt: er werd op ca. 35 plaatsen hersteld of aangevuld. Door het werk van Top is nu alles weer tiptop in orde en het orgel heeft weer een bruinblozend gezicht!
Het restauratiewerk van de orgelmaker ligt keurig op schema. Op dit moment van schrijven (eind september) zijn, op het pijpwerk na, alle onderdelen weer terug in het orgel en is de gereconstrueerde windvoorziening met vijf spaanbalgen opgebouwd op de eerste zolder van de toren. Een indrukwekkend, bijna ontroerend gezicht zo ’n nieuwe balginstallatie naar weleer. En wat weegt één zo’n balg, ondanks dat je met vier man bent! Elk gerestaureerd en nieuw deel straalt het liefdevolle uit van het ambacht en de precisie van de vakmensen van Reil en zijn enthousiaste directeur!
Tot zover dit verhaal in majeur …

We moeten echter helaas afsluiten in mineur.
Wie dus van getallen houdt, hier komt er nog één: 10.000.
Dit staat voor het tekort aan euro’s voor de restauratie! Ondanks onze eigen werkzaamheid, tot afbikken van een deel van de achtermuur toe, is er mede door de restauratie van het snijwerk en onvoorziene andere zaken een aanzienlijk tekort ontstaan. Gaandeweg waren er al diverse delen uit het restauratieplan en de stelposten geschrapt die eigenlijk wel noodzakelijk zijn, of esthetisch erbij horen. Maar het kon niet anders. Aan de inzet van onze trouwe donateurs heeft het in elk geval niet gelegen, want zij zorgden voor 8.400,- euro. Hiervoor zijn wij hen uiteraard zeer dankbaar!
Maar een gát van meer dan 10.000 euro waar helaas nog geen massief gouden pijp op staat, baart ons ernstig zorgen …
Wij hopen als stichting dat er nog mensen zijn die alsnog – of zelfs opnieuw – bij zouden willen dragen om het wellicht meest beroemde dorpsorgel van ons land een klinkende toekomst te geven, zonder schulden.
Voor die gulle gevers zal dan kunnen gelden: het Leenster orgel wordt hiermee ook een beetje meer úw orgel!!

Ga naar onze pagina donaties voor onze bankgegevens.

D.M.